Met name in de laatste decennia is er veel te doen rondom het thema voeding. Het ene dieet na het andere is bedacht en op de markt gebracht. Het gaat van dieetrepen tot shakes en van koolhydraatarm (Dr. Atkins en South Beach) tot eiwitrijk (Dr. Frank). Het meest recent is nog een hele nieuwe dieet-stroming over raw food en super foods. En ja, de diëten vinden gretig aftrek, want we willen immers allemaal een slank lichaam en meer energie – dat is wat ze ons tenminste beloven…
Toch blijft het aantal mensen met aandoeningen als hart- en vaatziekten, diabetes type 2 en obesitas gestaag doorgroeien. Dat duidt niet bepaald op meer energie en een goede gezondheid. Dus ja, als het gaat over voeding en dieet, dan kan ik me goed voorstellen dat je door de bomen het bos niet meer ziet en dat je twijfelt over welk dieet nu goed is voor jou. Laat ik daarom maar meteen met de deur in huis vallen…
Diëten werken niet
Het volgen van een dieet is meestal niet de oplossing als je fitter in je vel wilt komen, meer energie wilt krijgen en je gezondheid wilt verbeteren. Het probleem is namelijk, dat diëten worden ontwikkeld met als uitgangspunt dat ze voor iedereen geschikt zouden zijn en ook voor iedereen dezelfde uitwerking zouden hebben. Daarmee wordt een belangrijk aspect uit het oog verloren en dat is dat elk mens anders is en dat elk mens dus ook anders reageert op voeding. De één verdraagt bijvoorbeeld rauwe voeding prima, terwijl een ander er juist fysieke klachten van krijgt.
Daarnaast is het zo dat diëten in de meeste gevallen gericht zijn op de korte termijn en dat ze erop zijn gericht om één doel te bereiken en dat is gewicht verliezen. En het liefst zo snel mogelijk. Geen van de diëten zul je daarom een leven lang (kunnen) volhouden.
Vaak is het ook zo dat wanneer je stopt met een dieet, je snel weer terugvalt in je oude voedingspatroon en dat je vaak de verloren kilo’s snel weer aankomt – en meestal nog iets meer dan dat… Het bekende ‘jojo-effect’…
Voeding vanuit de TCM
In de Traditionele Chinese Geneeswijzen spelen de Milt en de Maag een centrale rol in de spijsvertering en de energiehuishouding. Zij maken namelijk – vanuit de voeding en de dranken die je dagelijks consumeert – levensenergie (Qi) en Bloed aan. Qi en Bloed stromen vervolgens met elkaar door de vaten om het hele lichaam van energie en van voeding te voorzien. Daarom is het van het grootste belang om de Milt en de Maag op de juiste manier te voeden en ze niet te schaden, zodat ze hun functies goed kunnen blijven uitoefenen. Elke verstoring in dat proces heeft namelijk invloed op de rest van het lichaam en het aankomen in gewicht is er een mogelijk gevolg van.
Nu bestaat er in de Chinese Geneeskunde geen standaard dieet dat aangeeft wat je wel en niet mag eten. Wel zijn er een aantal voedingsgewoonten die je jezelf kunt aanleren en die je kunnen helpen om de Milt en Maag goed te voeden en niet uit te putten.
1. Keizer, koning, bedelaar
In de Chinese cultuur bestaat een gezegde dat luidt:
“Ontbijt als een keizer, lunch als een koning en dineer als een bedelaar”.
Binnen de TCM wordt het ontbijt gezien als de belangrijkste maaltijd van de dag. Je hebt veel energie nodig om de dag in te gaan en de hele dag ligt nog voor je om de voeding te kunnen verteren. Bovendien hebben de Milt en de Maag in een gezonde situatie hun maximale capaciteit tussen 7 en 11 uur ’s morgens. In die tijd werken ze optimaal; tussen 19 en 23 uur hebben ze hun minimale capaciteit. Voor de lunch neem je vervolgens het beste een kleinere portie en ’s avonds mogen de porties nog kleiner zijn.
Deze visie is tegenovergesteld aan wat we in het Westen veelal gewend zijn. Ik hoor vaak dat mensen weinig ontbijten of dat ze het ontbijt zelfs helemaal overslaan. ’s Middags tijdens de lunch hebben ze dan trek en eten ze meer en ’s avonds zijn de porties over het algemeen het grootst. Geen wonder dat ze de volgende ochtend dan geen zin hebben in het ontbijt; het eten van de avond ervoor is nog niet verteerd. Deze westerse routine vormt een uitputting voor de Milt en de Maag.
2. Eet gepaste hoeveelheden
Vaak zijn we gewend om te eten totdat we ‘vol’ zitten. Dit is een overbelasting voor de Milt en de Maag. Ze krijgen meer te verwerken dan dat ze aan kunnen en dit zorgt voor stagnatie in het verteringsproces. Dus zakt jouw energie na een maaltijd helemaal in, krijg je een opgezette buik, krijg je de hik of moet je veel boertjes laten? Dit zijn tekenen dat met name de Maag is overbelast.
Je kunt dit voorkomen door rustig te eten en goed te kauwen. Je hebt het dan ook eerder in de gaten wanneer je verzadigd bent. Dat verzadigingsgevoel treedt in de regel op na 20 minuten. Eet je te snel, dan eet je meestal meer dan je eigenlijk nodig zou hebben en dat betekent een onnodige overbelasting van vooral de Maag.
3. Eet met aandacht en geniet ervan
Vermijd heftige discussies tijdens het eten en zet elke vorm van afleiding uit. Geen televisie op de achtergrond, geen telefoon bij de hand etcetera. Maak er een gewoonte van om zittend te eten in een rustige omgeving. Bij voorkeur op een plek uit de buurt van je werkplek. Als je bewust eet, dan zie je, ruik je en proef je de voeding, met volle aandacht. Je voelt dan ook sneller wanneer iets goed ‘valt’ en wanneer niet. Daarmee help je ook weer de Milt en de Maag.
4. Eet vers en gevarieerd
Vers klaargemaakte voeding is door de Milt en de Maag beter te verteren dan kant-en-klare voeding dat meestal sterk bewerkt is. Zorg ook voor voldoende variatie in de smaken zoet, pikant, zout, zuur en bitter; daarmee ondersteun je het verteringsproces. Eet bij voorkeur zoveel mogelijk met de seizoenen mee.
5. Eet regelmatig en op vaste tijden
Voor het lichaam is het heel fijn om met regelmaat en op vaste tijden te eten. Het lichaam weet dan als het ware waar het aan toe is en de behoefte om tussen de maaltijden door te gaan snacken of snoepen verdwijnt.
6. Eet warm
Als laatste – en misschien wel het belangrijkste – punt: eet zoveel mogelijk warm. Drie maal per dag een warme maaltijd is de beste manier om de Milt en Maag te ondersteunen. Warme, gekookte voeding (en dranken) vormen geen schok voor de Milt en de Maag waardoor de spijsvertering onverstoord verder kan gaan.
Voedingsmiddelen zoals brood, yoghurt en rauw fruit hebben een thermisch koude werking. Dit betekent dat de Milt en Maag als het ware een koude-schok krijgen, dan veel energie verliezen om de koude voeding eerst te verwarmen alvorens het te kunnen verteren.
Het Chinese dieet
Vanuit de Chinese voedingsleer is er dus geen dieet en zijn er geen standaard adviezen voor wat je wel en niet ‘mag’ eten. De nadruk ligt veel meer op de manier waarop je eet. De Chinese eetgewoonten zijn vooral gericht op het ondersteunen van de Milt en de Maag en op het vermijden van onnodige overbelasting op de spijsvertering. Door je voedingsgewoonten hier en daar wat aan te passen, kun je al veel resultaat boeken als je wat gewicht wilt verliezen. Het is geen ‘magic pill’ en het vergt de nodige inzet, maar op de lange termijn betaalt het zich terug in een fit en gezond lichaam. En uiteindelijk is dat het allerbelangrijkste.
Liefs,
Suzan