Je herkent het vast wel: emoties die fysieke reacties kunnen geven. Neem bijvoorbeeld woede. Dat kan leiden tot een snellere hartslag, een rood hoofd en krachtige bewegingen van bijvoorbeeld de armen. Of een intens verdriet, dat zorgt voor een schokkende ademhaling, druk op de borst, schouders die gaan afhangen en het hoofd dat gaat hangen. Maar ook vreugde waardoor het hart sneller gaat kloppen, de ademhaling die hoog gaat zitten en de grote lach op het gezicht. Allemaal fysieke uitingen van processen die van binnen plaatsvinden.
Lichaam en Geest
Binnen de Traditionele Chinese Geneeskunde vormen de emoties een belangrijk onderdeel. Emoties zijn de uiting van het geestelijke leven en, hoewel de invloed van de geest in de westerse geneeskunde ook steeds meer wordt erkend, speelt de geest in de Chinese geneeskunde een veel grotere rol. Het lichaam en de geest kunnen niet los van elkaar worden gezien en ze beïnvloeden elkaar wederzijds. De Chinezen zien daarom emoties – die een uitvloeisel zijn van de geest – als een directe invloed op de organen en daarmee op het lichaam. Emoties worden beschouwd als één van de mogelijke ziekte-oorzaken. In dit artikel vertel ik meer over de emoties die ziekte kunnen veroorzaken en ook wat je eraan kunt doen.
Wanneer zijn emoties ziekmakend?
Voor ons – menselijke wezens – is het volkomen natuurlijk om emoties te hebben. Dat hoort bij het mens-zijn. Iedereen ervaart op bepaalde momenten in het leven emoties als verdriet, woede, zorgen, angst en vreugde. Dat hoort bij het leven. Onder normale omstandigheden zijn emoties gelukkig geen ziekmakende factoren. Emoties worden pas een oorzaak voor ziekte als ze of te lang voortduren of als ze heel intens zijn. Ze nemen dan als het ware de geest helemaal in beslag waardoor het evenwicht verloren gaat. Het evenwicht tussen lichaam en geest, maar ook tussen de inwendige organen onderling.
De emoties en de organen
Zoals ik in het artikel van vorige week uitlegde, is elk orgaan in de Chinese Vijf Elementenleer verbonden aan één van de vijf smaken. Op dezelfde manier resoneert het karakter van elk orgaan ook met een specifieke emotie.
De Lever
Zo heeft de Lever bijvoorbeeld een creatief en scheppend karakter. Iemand met een sterke Lever-energie is van nature goed in staat om initiatief te nemen, nieuwe uitdagingen aan te gaan en plannen te maken. Hij of zij is vaak ook de gangmaker op feestjes.
Het positieve mentale karakter van de Lever kan in een negatieve emotie veranderen onder invloed van emotionele spanningen van levensomstandigheden. In het geval van de Lever is de negatieve emotie woede (en de afgeleide vormen van woede zoals onderdrukte woede, frustratie, prikkelbaarheid, verbolgenheid, verontwaardiging en bitterheid). Die negatieve emotie komt nooit van buitenaf, maar wordt meestal wel getriggerd door iets van buitenaf.
De negatieve emotie is in potentie dus altijd aanwezig. Het is de kunst om die negatieve emotie niet te laten exploderen, maar om deze om te buigen in iets opbouwends en constructiefs. De energie van de emotie woede kun je bijvoorbeeld goed gebruiken om nieuwe projecten van de grond te krijgen. Ook kun je de woede-energie kanaliseren door bijvoorbeeld lekker te gaan sporten; boksen tegen een boksbal is ideaal om woede af te reageren, maar een rondje hardlopen of fietsen, of een paar baantjes zwemmen kan al wonderen doen. Punt is dat je de lichaamsQi in beweging brengt en daarmee dus een woede-uitbarsting voorkomt.
Het Hart
Het Hart heeft een vurig karakter. Iemand met een sterke Hart-energie is van nature een charismatisch leider. Hij of zij is communicatief vaardig, welbespraakt, actief en vrolijk. Is extravert, heeft het hart op de tong en is doelbewust.
Als dit positieve karakter omslaat in een negatieve emotie dan is er sprake van overmatig vuur en vreugde. Nu zul je denken dat je nooit genoeg aan vreugde kan hebben, toch? Maar ook een teveel aan vreugde kan ziekte veroorzaken. Denk bijvoorbeeld aan hysterie en manie. Dit kan zeer uitputtend zijn en het kan na zekere tijd het Hart aantasten. Denk bijvoorbeeld aan hartkloppingen, slapeloosheid en rusteloosheid. Er is dan als het ware een onderstroom van continue opwinding en verlangen naar steeds meer avontuur (met soms ook meer risico en gevaar) om een bepaalde kick te krijgen. De vreugde waar het Hart bij gebaat is, is de vreugde die heerst bij een gezonde tevredenheid. Geluk vinden in de kleine dingen, in het hier en nu.
De Milt
De Milt heeft het karakter van de bemiddelaar; processen en harmonie bewakend. Mensen met een sterke Milt-energie zijn dan ook vaak bemiddelaars. Ze zijn betrouwbaar, stabiel en loyaal. Nauwkeurig met de neiging om teveel te analyseren.
Als de positieve aard van de Milt omslaat in het negatieve dan is er gepieker, getob, constant denken over bepaalde gebeurtenissen of mensen, melancholie en intens denken over het leven in plaats van het gewoon te leven. Excessief mentaal werk of studie valt hier ook onder. In extreme gevallen kan gepieker leiden tot obsessieve gedachten. Lichamelijk kan gepieker zich uiten in slechte eetlust, vermoeidheid en opgeblazen gevoel. Gepieker kan ook de Longen en het Hart aantasten en dat uit zich met lichte kortademigheid, droge hoest, zwakke stem, onprettig gevoel op de borst, zuchten, hartkloppingen en slapeloosheid.
Als je merkt dat je veel piekert, kun je er baat bij hebben om wat vaker te mediteren. Dat kan zittend, in stilte, waarbij je je aandacht richt op je ademhaling. Alleen maar dat. Telkens als je in de gaten krijgt dat je gedachten weer zijn afgedwaald, breng je je aandacht liefdevol terug naar je ademhaling. Meditatie kun je ook heel goed doen tijdens een wandeling, tijdens de afwas en zelfs tijdens een yoga practice. Waar het om gaat, is dat je met je volledige aandacht bij jezelf bent en bij de bewegingen die je maakt en hoe het voelt. Dat je opmerkt hoe de wind door je haren waait, dat je de bladeren op de grond in het park kunt ruiken en een blaffende hond kunt opmerken. Probeer het maar eens, het werkt echt!
De Longen
De Longen hebben een introvert en beheerst karakter. Mensen met een sterke Long-energie zijn dus ook wat introverte en beheerste types. Rechtvaardig. No nonsense. Ze houden van structuur en kunnen niet zo goed tegen verandering. Niemand houdt van nature van verandering, maar bij dit type is het uitgesproken. Andere kenmerken zijn: betrouwbaar, eerlijk, teruggetrokken en koppig.
Als dit positieve karakter wordt omgezet in het negatieve, dan zijn er zorgen, verdriet, droefheid en spijt. Deze emotie kan o.a. zorgen voor vermoeidheid, kortademigheid, onprettig gevoel op de borst en depressie. Bij vrouwen kan het zelfs leiden tot het uitblijven van de menstruatie. Bij verdriet is het belangrijk om dingen te doen waar je vreugde in ervaart, waar je blij van wordt. In het westen is dit natuurlijk niet anders. In de TCM zeggen we: de vreugde neutraliseert het verdriet en zorgt ervoor dat het Qi weer gaat stromen.
De Nieren
De Nieren hebben een introvert en terughoudend karakter. Iemand met een sterke Nier-energie valt niet op, is een goede luisteraar en heeft een krachtige wil. Beschikt over veel wijsheid en is een echte analyticus.
Als het positieve karakter van de Nieren wordt omgezet in het negatieve, dan is er angst en apathie. Is bovendien het Hart verzwakt, dan zal de angst zich vooral uiten in hartkloppingen, rusteloosheid en slapeloosheid, nachtzweten, blosjes op de wangen en een droge mond. Als het Hart sterk is, dan zal de angst eerder zorgen voor incontinentie, diarree en (vooral bij kinderen) bedplassen. Belangrijk is om te achterhalen wanneer de angst er is en waar het door veroorzaakt wordt. Het bijhouden van een dagboek kan hierbij helpen.
Wil je meer weten over emoties als ziekte-oorzaak?
Ik hoop dat ik je met dit artikel in klein inkijkje heb kunnen geven in de verschillende emoties en welke fysieke klachten door emoties kunnen worden veroorzaakt. Mocht je naar aanleiding van dit artikel nog vragen hebben, dan hoor ik het graag.
Liefs,
Suzan