Steeds vaker hoor ik het om me heen: mensen die de stilte opzoeken. Ze nemen bijvoorbeeld deel aan mindfulness trainingen, retreats, stilte-wandelingen of ze mediteren regelmatig. Ook zie ik een tendens waarin mensen vaker de natuur in trekken. Blijkbaar is er een grotere behoefte aan stilte en rust. Een interessante ontwikkeling, als je het mij vraagt en vanuit de TCM visie is het ook een hele logische ontwikkeling. Kort samengevat: de boog kan niet altijd gespannen staan. In dit artikel meer over hoe je de boog kunt ontspannen met meditatie en waarom dat zo belangrijk is.
Wat is mediteren?
Sinds kort heb ik de kracht van mediteren ontdekt. Voor mij betekent mediteren niets meer of minder dan het oefenen om volledig in het hier en NU aanwezig te zijn. Je kunt het doen door stil te gaan zitten met de ogen gesloten, maar je kunt het ook doen tijdens bijvoorbeeld het wassen van de ramen of de auto, om maar iets te noemen. Het maakt niet uit wat je doet, als je het maar doet met 100% aandacht voor wat je aan het doen bent. Simpele check voor jezelf: je bent in een meditatieve staat als je het besef van tijd kwijt bent.
M’n (beperkte) ervaring leert me, dat dit zeker in het begin een behoorlijke uitdaging kan zijn. Allerlei gedachten kunnen zich ineens achter elkaar aan je opdringen en om je aandacht strijden. Voor je het weet, ben je vijf gedachtensprongen en tien minuten verder in je meditatie en dus niet meer in het hier en NU. In het NU zijn er geen gedachten. Ga maar na: als je in gedachten bent, ben je bezig of met het verleden of met de toekomst. De connectie met het NU is dan weg. Het is dus de grote kunst om juist de gedachten-stroom te vertragen en er niet in mee te gaan. Je wordt dan als het ware de observant van de gedachten, zonder dat je meteen in de actie schiet.
Waarom is mediteren zo belangrijk?
In de maatschappij waarin we leven, is het heel normaal om hard te werken. Jezelf 100% in te zetten. Nog even door te zetten. Een paar uurtjes over te werken om nog even iets af te maken. Over het algemeen worden we goed gewaardeerd en gerespecteerd voor het harde werken. Druk zijn met van alles is dan ook eerder de norm dan de uitzondering.
Vanuit de TCM bekeken, kunnen we wel stellen, dat hard werken, doorzetten, in actie zijn en vaak ‘aan’ staan, allemaal ‘yange’ kwaliteiten zijn. We leven dus in een overheersend ‘yange’ maatschappij. Yange kwaliteiten zijn natuurlijk perfect om dingen gedaan te krijgen. Zonder activiteit en inzet komen we immers nergens.
Teveel Yang kan schaden…
Toch kleven er nadelen aan teveel Yang. Als het Yang over lange tijd te veel wordt ingezet, gaat het ten koste van het Yin. Het Yin is de kalmte, het herstel, de rust. Het Yin wordt in een yange maatschappij naar de achtergrond geschoven. Als dat te lang duurt, raakt niet alleen het Yang uitgeput, maar ook het Yin. Denk bijvoorbeeld maar aan iemand met een flinke burn-out. Meestal heeft diegene te lange tijd te hard doorgewerkt waardoor er fysieke en mentale uitputting is ontstaan; dit is een teken dat het Yang flink is aangetast. Tegelijkertijd kan er bij diegene ook het onvermogen zijn om tot rust te kunnen komen, goed te kunnen slapen; dit is een teken dat naast het Yang ook het Yin is aangetast.
Vooral het laatste – het aangetaste Yin – is moeilijk om te herstellen. Rust, kalmte en slaap zijn namelijk niet af te dwingen. Dat komt over je heen, of niet… Hierom is het belangrijk dat Yin en Yang elkaar in balans houden, zodat niet de een of de ander gaat overheersen. Dan ontstaat er disbalans en uiteindelijk – als de situatie te lang uit balans is – kan er ziekte ontstaan.
Yang stimuleert Yin
Yin en Yang houden elkaar in balans, doordat enerzijds het Yin wordt gestimuleerd door het Yang. Dat is meestal niet zo moeilijk, want in onze maatschappij is het Yang overal om ons heen om ons af te leiden en tot actie aan te zetten. Niet alleen in het werk, maar ook daarbuiten ligt het Yang continu op de loer. Denk bijvoorbeeld maar aan televisie, social media, afspraken met vrienden, familie, sport etc.
Yin kalmeert Yang
De andere kant van de balans is dat het Yin het Yang kalmeert. Voldoende slapen, voldoende ontspannen, regelmatig tijd alleen doorbrengen, misschien wel tijd nemen om in een dagboek te schrijven en te reflecteren. En, je raadt het al: regelmatig mediteren kan ook een belangrijke rol spelen om het Yin te voeden en daarmee het Yang te kalmeren.
Geen tijd, geen zin, geen ruimte …
Weet je dat meditatie je kan helpen om te kalmeren, maar heb je geen tijd? Of gun je jezelf niet de tijd? Heb je geen geschikte ruimte? Of is er iets anders waarom je het niet doet? De mind kan talloze redenen bedenken om de meditatie telkens nog maar even uit te stellen. Het is goed om juist die redenen eens nader onder de loep te nemen en de illusie ervan door te prikken. Alleen door het gewoon te gaan doen, juist als je allerlei excuses hebt om het niet te doen, krijg je toegang tot de stilte. Die krachtige en helende stilte die altijd in jezelf aanwezig is. Dus waarom zou je het langer uitstellen, als je weet dat het goed is voor je innerlijke rust en je algehele gevoel van welbevinden?
De effecten van mediteren
Door meditatie regelmatig te beoefenen, kun je er voordelen van ondervinden in het ‘echte’ leven. Als je elke dag begint met 20-30 minuten mediteren, dan neem je die rust mee de dag in. Je kunt gaan merken, dat je rustiger reageert op dingen die gedurende de dag op je af komen. Ook kun je het gevoel hebben, dat je letterlijk en figuurlijk steviger gaat staan en dat je zowel fysiek als emotioneel niet snel uit het veld bent te slaan.
Als je jezelf traint om je gedachten van een afstandje te observeren en niet meteen in actie te komen, dan brengt dat rust in het hoofd en in het lichaam en dat geeft een onbeschrijflijk gevoel van vrijheid. Dat is – zoals Eckhart Tolle het ook in zijn boek beschrijft – de kracht van het NU. En die wordt toegankelijker door regelmatig te mediteren.
Ik hoor graag wat jouw ervaringen zijn met mediteren. Wie weet, kunnen we iets van elkaar leren :).
Liefs,
Suzan